دندان مصنوعی: هر چیزی که باید در مورد آن بدانید

فهرست مطالب

دست دندان یا دندان مصنوعی عموما از جنس اکریلیک یا پرسلین است و برای جایگزینی دندان های از دست رفته در اثر بروز آسیب، بیماری پریودنتال یا پوسیدگی دندان به کار می رود. نبود دندان در دهان، فرد را با مشکلات عدیده ای در زندگی روبه رو می کند؛ به همین دلیل بسیاری از افراد به دنبال راهی برای جایگزین کردن دندان خود برمی آیند. یکی از ارزان ترین روش های جایگزینی دندان از دست رفته استفاده از پروتز دندان مصنوعی است. دندان مصنوعی به جز بهبود ظاهر کارکردهای دیگری نیز دارند، مانند افت و تحلیل عضلات صورت، بهبود عملکرد خوردن و حرف زدن، و حفظ ساختار استخوان های صورت. در ادامه، همه چیز در مورد پروتز دندان، از انواع آن، روش تمیز کردن و عادت کردن به آن را بررسی می کنیم.

انواع مختلف دندان مصنوعی چیست؟

دست دندان از انواع مختلفی تشکیل می شود که هر یک به فراخور نیاز بیمار و بودجه او پیشنهاد می شود. هر یک از روش های زیر دارای مزایا و معایب مختص به خود است. برای انتخاب بهترین گزینه برای جایگزینی دندان های خود با دندانپزشک مشورت کنید.

پروتز کامل:

دندان مصنوعی کامل برای جایگزینی تمام دندان ها به کار می رود. این نوع پروتز دقیقا روی لثه بالا و استخوان قرار می گیرد. این پروتز به نحوی ساخته می شود که کاملا در جای خود محکم شود و فرد را قادر به حرف زدن و جویدن کنند. پروتز کامل تا زمان بهبودی کامل دهان پس از کشیدن دندان ها استفاده نخواهد شد و این روند نیازمند 4 تا 5 قرار درمانی برای تطبیق شکل و سایز دهان است. در طول این جلسات، چندین بار از دهان قالب تهیه می شود تا پروتز تناسب کاملی با دهان و فک بیمار داشته باشد و بیمار با آن احساس راحتی کند. پروتز کامل از مواد اکریلیک یا پرسلین ساخته می شود.

پروتزهای فوری:

پروتزهای فوری یا موقت درست بعد از کشیدن دندان و تا زمانی که دهان آماده پذیرش پروتز کامل باشد، قابل استفاده هستند. پروتز موقت فرد را قادر به حرف زدن و جویدن می کند اما پس از چند هفته لازم است که ریلاین و اصلاح شود تا دوباره به خوبی در دهان قرار گیرد. این امر بدین دلیل است که لثه و استخوان ها در طول 6 ماه اول پس از کشیدن دندان به نحو قابل توجهی تحلیل می روند. زمانی که روند بهبودی تکمیل شود، که معمولا 8 هفته طول می کشد، یک پروتز کامل جای پروتز موقت را خواهد گرفت.

اوردنچر:

اوردنچر بسیار شبیه دندان مصنوعی کامل است، با این تفاوت که به یک یا چند دندان طبیعی برای حمایت و ثبات نیاز دارد. زمانی که هیچ دندان طبیعی در دهان وجود نداشته باشد، از آن می توان بر روی ایمپلنت نیز استفاده کرد. این کار باعث تثبیت بهتر اوردنچر نسبت به دندان مصنوعی کامل می شود. در عین حال، به دلیل وجود پایه های تیتانیومی در فک، استخوان فک تحلیل نخواهد رفت. اوردنچر معمولا گران تر از دندان مصنوعی کامل است.

دندان مصنوعی جزئی:

پروتز جزئی‎ که ممکن است دائمی یا قابل جابجایی باشد، زمانی استفاده می شود که تنها چند دندان از دست رفته باشند. این نوع پروتز ظاهر بیمار را بهبود می بخشد و از تغییر موضع سایر دندان ها به سمت محل خالی پیشگیری می کند. دندان مصنوعی دائمی با چارچوب فلزی به دندان های طبیعی متصل می شود اما برخی مدل ها نیز از دهان خارج می شوند تا به خوبی تمیز شوند.

اوردنچر متکی بر ایمپلنت:

اوردنچر متکی بر ایمپلنت مانند اوردنچر کار می کند. اما به جای اینکه با دندان طبیعی حمایت شود، به پایه ایمپلنت وصل می شود. ایمپلنت در استخوان قرار داده می شود و به آن زمانی برای بهبودی داده می شود. زمانی که روند بهبودی تکمیل شود، پروتز متکی بر ایمپلنت برای تطابق با سایز و رنگ دهان و دندان ساخته می شود. پروتز متکی بر ایمپلنت یکی از انواع پروتز دندان مصنوعی است که به سه تا چهار ایمپلنت برای تثبیت نیاز دارد. این نوع پروتز از سایر مدل ها بسیار گران تر است، اما از بالاترین ثبات و راحتی در دهان بیمار برخوردار است. از سوی دیگر به دلیل وجود ایمپلنت در فک، استخوان فک بیمار دچار تحلیل نمی شود.

دندان مصنوعی چطور تمیز می شود؟

برخی از بیماران به غلط تصور می کنند که دندان مصنوعی نیازی به تمیز شدن ندارد، زیرا برخلاف دندان طبیعی دارای اعصاب و پالپ نیست تا دچار پوسیدگی و درد شود. اما در واقع، تمیز کردن دندان مصنوعی برای پیشگیری از بیماری لثه، عفونت، تغییر رنگ پروتز، و بوی بد دهان ضروری است.

بیرون آوردن و شستن پروتز پس از غذا خوردن:

پروتز خود را زیر آن بگیرید تا بقایای مواد غذایی از آن خارج شود. برای پیشگیری از شکستن پروتز در صورت رها شدن آن از دستتان، بهتر است حوله ای کف سینک پهن کنید یا سینک را از مقداری آب پر کنید.

گرفتن با دقت پروتز در دست:

در هنگام تمیز کردن دندان مصنوعی مراقب باشید آن را خم نکنید و به اتصالات آن آسیب نزنید. خم کردن پروتز باعث ایجاد ترک و تغییر شکل آن می شود.

تمیز کردن دهان:

با استفاده از یک مسواک با برس های نرم، دهان، زبان و بافت لثه را تمیز کنید. در صورتی که از چسب دندان مصنوعی استفاده کرده اید، بقایای آن را از روی لثه و کام خود پاک کنید. تمیز کردن دهان و لثه برای پیشگیری از بیماری لثه ضروری است. ابتلا به بیماری لثه موجب تحلیل لثه و از بین رفتن بافت نرم دهان می شود. این امر باعث لق شدن پروتز در دهان می شود.

مسواک کردن پروتز:

هر روز پروتز را از دهان خود خارج کنید و آن را تمیز کنید. با یک مسواک مخصوص دندان مصنوعی با برس های نرم آن را تمیز کنید و از مایع مخصوص پروتز دندان برای رفع هر گونه بقایای مواد غذایی، پلاک و دیگر مواد استفاده کنید.

مرطوب نگه داشتن پروتز:

اغلب پروتزهای دندان برای حفظ ظاهر خود باید مرطوب نگه داشته شوند. هر شب پروتز خود را در آب یا مایع مخصوص قرار دهید. طریقه ضحیح نگهداری پروتز را با دندانپزشک خود بررسی کنید. از دستورالعمل های ارائه شده توسط تولید کننده محصولات تمیز کننده دندان مصنوعی نیز پیروی کنید.

شستشوی کامل پروتز پیش از قرارگیری در دهان:

پس از تمیز کردن دندان مصنوعی باید آن را به طور کامل با آب بشویید. این امر در صورت استفاده از مایع مخصوص پروتز اهمیت زیادی دارد. برخی از این محلول ها حاوی مواد شیمیایی مضر برای انسان هستند که می توانند موجب تهوع، درد و سوزش در صورت بلع شوند.

آیا برای تمیز کردن پروتز دندان به مسواک مخصوص نیاز دارم؟

بله! تمیز کردن پروتز به ابزارهای مخصوص نیاز دارد که یکی از آنها مسواک است. این نوع مسواک با سایر مسواک های رایج متفاوت است و همین تفاوت ها در طول عمر و بهداشت پروتز شما تاثیر زیادی دارد.

یک مسواک دندان مصنوعی نسبت به مسواک های رایج طراحی متفاوتی دارد. این مسواک در دو طرف خود دارای برس است و هر یک شکل مخصوص به خود را دارند. بدین ترتیب در کار تمیز کردن پروتز خود موفقیت بیشتری خواهید داشت.

به یاد داشته باشید که برس های مسواک دندان مصنوعی محکم هستند اما سخت نیستند. محکم بودن برس ها به شما این امکان را می دهد که تمام نواحی را به خوبی تمیز کنید و باکتری ها را از بین ببرید. اما یک مسواک معمولی با برس های هارد می تواند به پروتز دندان مصنوعی شما آسیب برساند و حتی آن را خراش دهد.

آیا باید از مسواک دندان مصنوعی استفاده کنم یا مسواک معمولی؟

بهتر است برای پروتز خود از مسواک دندان مصنوعی استفاده کنید. دندان مصنوعی نرم تر از دندان طبیعی است؛ بنابراین راحت تر دچار خش می شود. صاف و صیقلی نگه داشتن دندان مصنوعی اهمیت زیادی دارد. در صورتی که دندان مصنوعی شما دارای خش و ترک باشد، مواد غذایی، باکتری ها و لکه ها بهتر و راحت تر در آن نفوذ می کنند. بنابراین با استفاده از یک مسواک مخصوص می توانید پروتز خود را به مدت طولانی تری سفید و تمیز نگه دارید. در غیر این صورت در معرض ابتلا به بیماری و حتی خدشه دار شدن ظاهر لبخند خود قرار خواهید گرفت.

در انتخاب مسواک دست دندان به چه نکاتی باید توجه کنم؟

مسواک دندان مصنوعی دارای دو برس است:

  • یک سر صاف که برای سطوح محدب و صیقلی مناسب است.
  • یک سر مخروطی که برای دسترسی به نقاط سخت و تنگ پروتز مناسب است.

طراحی ارگونومیک دسته یکی از دیگر مواردی است که باید برای انتخاب مسواک به آن دقت کنید. دسته مسواک، گرفتن آن در دست و کنترل حرکات را راحت تر می سازد. به طور معمول، افرادی که از پروتز دندان استفاده می کنند مسن هستند. بنابراین این نوع طراحی می تواند سهولت بیشتری برای تمیز کردن پروتز به همراه بیاورد.

تمیز کردن پروتز با چه موادی ممنوع است؟

برخی از مواد می توانند به پروتز شما آسیب بزنند. تغییر شکل و رنگ و ایجاد ترک در پروتز از آسیب های ناشی از استفاده از مواد نامناسب برای تمیز کردن دست دندان است. برای تمیز کردن دندان مصنوعی از استفاده از مواد زیر پرهیز کنید:

مواد شوینده ساینده:

از استفاده از مسواک هایی با برس سخت، حلال های قوی و خمیر دندان های قوی که حاوی مواد ساینده هستند خودداری کنید.

خمیر دندان سفید کننده:

خمیر دندان سفید کننده حاوی پراکسید است که تاثیری در تغییر رنگ دندان مصنوعی ندارد.

محصولات حاوی بلیچ:

محصولات حاوی بلیچ می توانند موجب تضعیف دندان مصنوعی و فرسودگی بخش های فلزی آن شوند. برای سفید کردن دندان مصنوعی از روش های تخصصی زیر نظر دندانپزشک استفاده کنید.

آب گرم:

آب گرم و به خصوص آب جوش می تواند شکل پروتز شما را تغییر دهد.

آیا دندان مصنوعی به معاینه نیاز دارد؟

بیمارانی که از دندان مصنوعی استفاده می کنند نیز هر شش ماه یکبار باید برای معاینه پروتز و بافت لثه به دندانپزشک مراجعه کننید. برای بررسی منظم پروتز دندان مصنوعی و جرم گیری کامل، طبق زمان بندی به دندانپزشک مراجعه کنید. در این جلسه، دندانپزشک از قرارگیری صحیح پروتز در دهان و احتمال نیاز به ریلاین پروتز اطمینان حاصل می کند. در صورتی که پروتز شل شده است یا موجب تحریک و زخم شدن بافت دهان شما می شود، هر چه سریع تر دندانپزشک را مطلع سازید.

عادت کردن به پروتز دندان چقدر طول می کشد؟

برای بعضی از افراد استفاده از دندان مصنوعی برای اولین بار چالش برانگیز است. دندان مصنوعی جسمی خارجی است و متأسفانه حس دندان واقعی را به فرد نمی دهد. همچنین عملکرد آن نیز مانند دندان واقعی نیست. استفاده از دندان مصنوعی حس جدیدی ایجاد می کند که سازگاری با آن زمان می برد. در ادامه چند راهکارها برای عادت کردن به دندان مصنوعی و راحتی در استفاده از آن ارائه شده است:

عادت کردن به دندان مصنوعی با زمان، صبر و اراده:

برای بعضی از بیماران، استفاده از دندان مصنوعی تجربه نسبتا آزار دهنده ای است. در ابتدای استفاده، افراد ممکن است در دهان خود حسی عجیبی داشته باشند و در لب ها و گونه های خود احساس پری کنند. با گذشت زمان، این حس ها از بین خواهند رفت و فرد احساس راحتی بیشتری خواهد کرد. زمان، صبر و قدرت اراده بهترین حامیان شما هستند.

فرد همچنین ممکن است بریده بریده صحبت کردن، حالت تهوع، بزاق بیش از حد و طعم غیرعادی را تجربه کند و یا دچار کاهش حس چشایی شود. دوباره تکرار می کنیم که با گذر زمان تمام این وضعیت ها از بین خواهند رفت. با این حال، اگر این وضعیت ادامه یافت، دندانپزشک خود را در جریان بگذارید.

یادگیری حرف زدن با دندان مصنوعی:

حرف زدن در روزهای اول استفاده از دندان مصنوعی چالش بزرگی برای بسیاری از افراد است. افزایش ترشح بزاق به دلیل احساس وجود جسم خارجی در دهان مشکل را دو چندان می کند. برای برطرف کردن هر چه سریع تر این مشکل بهتر است تا جایی که می توانید تمرین کنید. تمرین در آیینه و تکرار حروف و کلمات می تواند در افزایش تسلط شما در استفاده از دندان مصنوعی موثر باشد. در صورتی که پروتز شما لق باشد، تلفظ صحیح حروف دشوار می شود. اگر احساس می کنید، پروتز به خوبی روی لثه قرار نمی گیرد، برای اصلاح تناسب آن به دندانپزشک مراجعه کنید.

مشکلات دندان مصنوعی فک پایین:

سازگاری و عادت کردن به دندان مصنوعی درفک پایین سخت تر است، به این دلیل که این دندان ها روی لثه های پایینی معلق هستند، در نتیجه مکشی که دندان مصنوعی فک بالا دارد، در فک پایین ایجاد نخواهد شد. تا زمانی که مهارت کافی را به دست بیاورید، ممکن است این دندان در دهان حرکت کرده یا حتی از دهان بیرون بیاید.

زبانتان را به لبه داخلی دندان مصنوعی فک پایین تکیه دهید تا آن را در جای خود نگه دارد. تا زمانی که کنترل مناسبی روی زبان و لب ها به دست آورید، استفاده از چسب های دندان مصنوعی توصیه می شود. این چسب ها برای دندان مصنوعی فک بالا نیز مفید هستند. اگر در حال حاضر از دندان مصنوعی استفاده می کنید و به چسب ها عادت کرده اید، احتمال دارد همچنان مجبور به استفاده از چسب باشید.

پیشنهادات دیگر برای عادت کردن به پروتز دندان:

در ابتدا بهتر است در تمام ساعات حتی در شب نیز از دندان مصنوعی استفاده کنید تا سریع تر به آنها عادت کنید. بعد از اینکه به آنها عادت کردید، باید در شب آنها را درآورده و برنامه روزانه مناسبی برای نظافت آنها داشته باشید.

احساس درد در قسمت هایی از لثه هنگام اولین استفاده از دندان مصنوعی طبیعی است. اگر دچار آفت دهان شدید، دهان خود را آب نمک گرم شستشو دهید و بعد تمرینات لازم برای سازگاری با دندان مصنوعی را ادامه دهید. معمولا سازگاری با دندان مصنوعی 60 روز طول می کشد.

عادت کردن به دندان مصنوعی برای شما دشوار است، مشکلات زیادی با آن دارید یا ظاهر خوبی به شما نداده است، فراموش نکنید که استفاده از ایمپلنت می تواند مشکل شما را به طور کامل برطرف کند.

آیا غذا خوردن با پروتز دندان سخت است؟

غذا خوردن با پروتز دندان از دیگر مواردی است که بیمار باید آن را یاد بگیرد. برای عادت کردن به پروتز و راحتی در غذا خوردن با دست دندان اصول زیر را رعایت کنید:

غذا خوردن با دندان مصنوعی:

هنگامی که برای اولین بار از دندان مصنوعی استفاده می کنید، لثه ها باید به آن عادت کنند. ممکن است لثه ها هنوز در اثر کشیدن دندان ها ملتهب باشند. بنابراین غذا خوردن با دندان مصنوعی را با مواد زیر شروع کنید:

  • حبوبات داغ
  • پوره
  • پودینگ
  • دسرهای ژلاتین
  • پوره سیب زمینی یا سایر سبزیجات
  • آب میوه
  • ماست

توجه: مراقب مواد غذایی داغ باشید. دندان مصنوعی به عنوان عایق برای دهان به شمار می رود و باعث می شود گرما را کمتر حس کنید. این امر موجب می شود که دهانتان را به راحتی بسوزانید.

شروع غذاهای جامد:

پس از چند روز، دهانتان به دندان مصنوعی عادت می کند و می توانید کم کم از مواد غذایی جامد استفاده کنید. پیش از آن مواد غذایی را به تکه های کوچک تقسیم کنید تا نیازی به جویدن زیاد نداشته باشید. از مواد غذایی زیر شروع کنید:

  • برنج پخته شده
  • پاستا
  • نان نرم
  • سوپ با سبزیجات پخته و گوشت نرم
  • سبزی پخته شده
  • ماهی نرم
  • لوبیای پخته شده

مواد غذایی ممنوعه:

پس از عادت کردن به غذا خوردن با دندان مصنوعی می توانید از غذاهای متنوع تری لذت ببرید. تنها باید آنها را به طور کامل بجوید و از هر دو طرف دهان برای جویدن استفاده کنید. با این حال هنوز هم مواد غذایی ممنوعه برای دندان مصنوعی وجود دارد:

غذاهای چسبنده:

مواد غذایی چسبناک می توانند پروتز را از جای خود دربیاورند. مواد غذایی بین دندان مصنوعی و لثه گیر می کند و باعث تحریک لثه می شوند. برخی از این مواد عبارتند از کره بادام زمینی و شکلات کاراملی.

غذاهای کوچک اما سفت:

مصرف هر گونه غذایی که جویدن آن با دندان طبیعی به نیروی زیادی نیاز دارد، برای دندان مصنوعی مضر است. پاپ کورن، گرانول بار، آجیل یا دانه های بو داده می توانند زیر دندان مصنوعی گیر کنند.

غذاهای عامل فشار نامساوی در فک:

جویدن برخی مواد غذایی به فشار نامساوی روی فک و دندان مصنوعی نیاز دارند. آجیل، پاپ کورن، سیب، هویج، و بلال از این قسم مواد هستند.

گوشت های سفت:

غذاهایی که به نیروی زیادی برای گاز زدن نیاز دارند برای شما مناسب نیستند. جویدن غذاهایی مانند استیک، شیشلیک و کباب برگ فشار زیادی روی پروتز دندان مصنوعی و لثه وارد می کنند که می تواند موجب زخم شدن لثه و درد شود.

منبع:

silveradofamilydental

affordabledentures

mayoclinic 

livestrong

falseteethoptions

 

مطالب مشابه

3 پاسخ

  1. دمتون گرم مطلب بسیار کامل مفید و جامعی بود . کمتر از ۲۴ ساعت دست دندان گذاشتم . خوده این مطلب خودش کوه اعتماد بنفس بود برام. برادر کنید اشکم در آورده بود ناتوانی حاصل از استفاده دندان مصنوعی. انگار به آخر دنیا رسیده بودم. حتی حس مرگ داشتم . مراقب دندوناتون باشید ترو خدا . من که بخاطر بیماری متاسفانه دندونام از دس دادم مجبور شدم دست دندان استفاده کنم . ایمپلنت که پول خون یه انسانه. . بهرحال از نگارنده مطلب سپاسگذارم

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *