بسیاری از والدین مشتاقانه منتظر رویش اولین دندان کودک خود می مانند. عوارض بسیاری ممکن است رشد دندان های شیری را تحت تاثیر قرار دهد که یکی از آنها دندان دوتایی است. دندان دوتایی دارای یک حفره و پالپ دندان، اما دارای دو ریشه است. عارضه دندان دوتایی به دو دسته ژمیناسیون و فیوژن دندان تقسیم می شود. ژمیناسیون دندان بیشتر در دندان های پیش فک بالا دیده می شود هر چند که ممکن است دندان های فک پایین نیز تحت تاثیر این عارضه قرار گیرند. دندان دوتایی موجب نگرانی است زیرا می تواند به مشکلات متعددی از جمله در هم ریختگی دندان ها بیانجامد. در ادامه علت ابتلا به این عارضه و روش های درمان آن را با هم بررسی می کنیم.
دندان دوتایی چیست؟
دندان دوتایی بیشتر در دندان های شیری دیده می شود. با این حال، گاهی اولین دندان دوتایی در 6 سالگی و زمانی دیده می شود که دندان های دائمی فک پایین شروع به رشد می کنند.
در حالت عادی هر دندان دارای یک جوانه مجزاست که به تاج دندان ختم می شود. گاهی در اثر نوعی اختلال، یک جوانه رشد کرده و در نهایت دو تاج دندان متصل به هم از لثه بیرون می زند. به این حالت، ژمیناسیون دندان گفته می شود. در واقع، ژمیناسیون زمانی رخ می دهد که یک جوانه دندان تلاش می کند که به دو دندان تبدیل شود.
در برخی موارد، دو جوانه مجزا از هم شروع به رشد می کنند و در مرحله نهایی رشد، قسمتی از دو تاج دندان به هم متصل می شوند. بنابراین دندان دارای دو ریشه و دو تاج است که در قسمتی از کانال با هم اشتراکاتی دارند. به این عارضه فیوژن دندان گفته می شود. در این حالت:
- · تاج دندان بزرگ و عریض است.
- · دندان دارای دو کانال پالپ است.
- · دندان ها دارای کانال های ریشه مخصوص به خود هستند.
علت ابتلا به دندان دوتایی چیست؟
دندان دوتایی عارضه نادری است که در درصد کمی از بیماران دیده می شود. شیوع ابتلا به این عارضه چیزی در حدود 0.5 تا 1.5 درصد است. علت دقیق بروز این عارضه هنوز مشخص نیست. اما به طور کلی، وراثت و ژنتیک دو عامل مهم در ابتلا به آن به شمار می روند. در واقع اگر والدین کودکی دچار این عارضه شده باشند، ریسک بروز آن در فرزند آنان نیز وجود دارد.
در صورتی که دندان شیری فردی دچار این عارضه شده باشد، به احتمال 30 تا 40 درصد ممکن است عارضه در دندان های دائمی وی نیز دیده شود.
دندان دوتایی چطور تشخیص داده می شود؟
زمانی که دندان های کودک را بشمارید، متوجه فقدان یک یا چند دندان می شوید. اضافه بودن دندان نیز می تواند در اثر ابتلا به این مشکل باشد. به طور کلی، وجود شیار عجیب بین یک دندان و عریض بودن بیش از حد آن نشانه مهمی برای این عارضه است. برای ایجاد افتراق بین ژمیناسیون و فیوژن دندان لازم است که از دندان رادیوگرافی تهیه شود تا وجود یک یا دو ریشه مجزا مشخص گردد.
آیا امکان تشخیص اشتباه وجود دارد؟
دندانپزشکان در مورد تشخیص این عارضه اشتباه نمی کنند. اما در برخی موارد، والدین وجود ماملون روی دندان دائمی را با این ناهنجاری اشتباه می گیرند. ماملون نوعی برجستگی روی دندان های دائمی پیش است که پس از مدتی در اثر جویدن و سایش از بین رفته و دندان صاف می شود. در موارد نادر، برجستگی طبیعی ماملون به حدی قابل توجه است که والدین آن را با یک ناهنجاری دندان اشتباه می گیرند. در مطالب پیشین در مورد ماملون دندان توضیح داده ایم که توصیه می کنیم آن را مطالعه کنید.
در صورتی که نگران ابتلا به این عارضه در فرزند خود هستید، یک معاینه ساده توسط دندانپزشک و انجام یک رادیوگرافی می تواند شما را مطمئن سازد.
دندان دوتایی باعث بروز چه مشکلاتی می شود؟
ژمیناسیون و فیوژن دندان باعث ایجاد فاصله غیر طبیعی بین دندان ها می شوند. درهم ریختگی دندان ها از دیگر مشکلاتی است که این دو ناهنجاری عامل آن هستند. ایجاد لبخند نازیبا، در هم ریختگی دندان ها و تاخیر در رشد دندان دائمی از دیگر عوارض این مشکل به شمار می روند.
در صورتی که کودکی دچار عارضه دندان دوتایی باشد، زمان افتادن دندان شیری و رشد دندان دائمی باید تحت نظر گرفته شود. در برخی موارد، دندانپزشک ترجیح می دهد که دندان دوتایی کشیده شود تا رشد دندان دائمی تسهیل شود. اما در موارد نادر، هیچ دندانی در زیر دندان فیوز شده رشد نمی کند که این عارضه در رادیوگرافی تشخیص داده خواهد شد.
از آنجا که دندان دوتایی دارای شکافی غیر عادی بین دندان است، تمیز کردن آن دشوار است و برس مسواک به راحتی نمی تواند وارد فضای بین آن شود. بنابراین دندان به سادگی دچار پوسیدگی می شود. درمان پوسیدگی دندان و ترمیم دندان نیز در این شرایط دشوارتر از یک دندان عادی است. بنابراین، پیش از ابتلا به پوسیدگی دندان استفاده از روش های دندانپزشکی پیشگیرانه مانند سیلانت دندان می تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان کمک کند. در مطالب پیشین در مورد فیشور سیلانت به طور مفصل توضیح داده شد که توصیه می کنیم آن را مطالعه کنید.
درمان دندان دوتایی با استفاده از چه روش هایی انجام می شود؟
در صورتی که دندان مبتلا، دندان شیری باشد به خودی خود می افتد. بنابراین، درمان خاصی مورد نیاز نیست. با این حال، زمان افتادن دندان زیر نظر گرفته می شود. در صورتی که دندان در زمان مقرر نیوفتد، باید کشیده شود. از آنجا که این عارضه جز مسئله زیبایی، مشکل دیگری به وجود نمی آورد، بسیاری از دندانپزشکان تا ده سالگی بیمار صبر می کنند تا پس از آن در مورد روند درمان تصمیم گیری کنند.
در برخی موارد، سایز دندان دوتایی به حدی است که می توان آن را با استفاده از عصب کشی و روکش دندان به دو دندان مجزا تبدیل کرد. با این حال، این روش همواره امکان پذیر نیست. این روش تنها در مورد دندان فیوز شده قابل اجراست که هر دندان دارای کانال پالپ و ریشه مجزاست. این روش هزینه بردار و پر ریسک است.
در برخی موارد، راهی برای دندان دائمی که دچار این عارضه شده است، وجود ندارد. بنابراین دندان باید کشیده شود. در این شرایط از یکی از روش های جایگزینی دندان مانند بریج یا ایمپلنت دندان استفاده خواهد شد.
